Najwięcej nowych przypadków dotyczy krajów rozwijających się, jest to związane z diabetogennym stylem życia. Cechuje go niska aktywność fizyczna i dieta wysokokaloryczna.
Jak pewnie się domyślacie różne czynniki mają wpływ na rozwój cukrzycy typu drugiego. Są grupy etniczne takie jak Indianie Pima i Papago w Arizonie gdzie u prawie 50% mieszkańców rozpoznaje się cukrzycę typu 2 przed 50 rokiem życia. Jest to pewnie związane z czynnikami genetycznymi oraz ze środowiskowymi, czyli otyłością, brakiem aktywności fizycznej…
W krajach rozwijających się szczyt zapadalności to 40-45 r.ż. a w krajach rozwiniętych powyżej 60 r.ż.. Niestety w ostatniej dekadzie ten próg się obniża i coraz częściej chorują dzieci. Czynnikami ryzyka cukrzycy typu 2 u dzieci są otyłość, okres dojrzewania, cukrzyca typu 2 w rodzinie, PCOS, grupa etniczna.
Wiek także ma wpływ na ryzyku cukrzycy typu 2. W Polsce co czwarta osoba po 60 r.ż. choruje na cukrzycę, a co druga po 80.
Cukrzyca typu 2 jest uwarunkowana wielogenowo. Jednak największym czynnikiem wpływającym na wzrost zachorowalności jest otyłość, szczególnie otyłość brzuszna która wiąże się z insulinoopornością. Tkanka tłuszczowa trzewna to wielki stan zapalny w naszym organizmie. Wydziela bardzo dużo różnych mediatorów, których jednym z działań jest hamowanie metabolizmu glukozy oraz wzrost wydzielania insulin przez komórki Beta wysp trzustkowych. Otyłość prowadzi także do zespołu metabolicznego.
Należy jeszcze wspomnieć, że aktywność fizyczna to podstawa. Regularny wysiłek fizyczny obniża ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2. W cukrzycy typu 2 pojawia się termin „teoria oszczędnego fenotypu”. Ta teoria powstała, gdy zaobserwowano, że zmiana warunków środowiska wpłynęła na drastyczny wzrost zachorowań na cukrzycę typu 2 (szczególnie w pewnych grupach etnicznych np. wspomniany przeze mnie Indianach Pima).
Człowiek przez tysiące lat był przyzwyczajony do całkowicie innego trybu życia. Ludzie prowadzili polująco-zbieraczy tryb życia. Wymagał on wysokiej aktywności fizycznej aby zdobyć pokarm, a poprzerywany długimi okresami bez pożywienia, z krótkimi okresami sytości. Ewolucyjnie nasz organizm przystosował się do takiego trybu życia. Większą przeżywalność wykazywały osobniki umiejące lepiej magazynować energię, wykształciły oszczędny metabolizm, dlatego te geny były dalej przekazywane. W raz z rozwojem cywilizacji, gdzie tryb życia uległ zmianie, ponieważ mamy nadmiar pożywienia przy zmniejszonej aktywności fizycznej i ten wykształcony oszczędny metabolizm prowadzi do pojawienia się chorób cywilizacyjnych.
Występuje także inna teoria, która mówi o tym, że niska mas urodzeniowa noworodka sprzyja rozwojowi chorób cywilizacyjnych. Naukowcy przyjęli hipotezę, że zaburzenia odżywiania płodowego spowodowane nieprawidłowym odżywianiem się matki, zaburzeniami bariery łożyskowo-płodowej powodują niską masę urodzeniową.
Literatura
- Diabetologia. Praktyczny poradnik. Pod redakcją Krzysztofa Strojka. Wydanie III.
- Interna Szczeklika 2018, Kraków, Medycyna Praktyczna