Duszności przyczyny i zagrożenia

Duszność jest uczuciem braku powietrza i trudności w oddychaniu. Może pojawić się z wielu przyczyn fizjologicznych, środowiskowych i psychologicznych, a w niektórych przypadkach stanowi zagrożenie dla życia. Duszność dzielimy na spoczynkową i wysiłkową, napadową ostrą i przewlekłą. Co trzeba wiedzieć o dusznościach, co mogą oznaczać i jak je leczyć? Oto garść przydatnych informacji.

Jakie są przyczyny duszności?

  • infekcje dróg oddechowych, zwłaszcza ostre zapalenie oskrzeli i zapalenie płuc,
  • napad astmy oskrzelowej,
  • zaostrzenie przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP),
  • zatorowość płucna,
  • zaostrzenie niewydolności krążenia,
  • zawał serca.


Duszności mogą mieć charakter przewlekły wywoływane przez zwłóknienie płuc oraz śródmiąższowe choroby płuc, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, niewydolność krążenia oraz niektóre choroby neurologiczne.

Problemy z oddychaniem i uczucie duszności mogą być powodowane przez czynniki zmniejszające dostarczanie tlenu do tkanek (choroby płuc, upośledzenie czynności serca, niedokrwistość, zatrucie tlenkiem węgla) lub mechanizmy uniemożliwiające wystarczającą wentylację (hiperwentylacja, ból, lęk, duży wysiłek fizyczny, niedoczynność tarczycy, zatrucia toksynami).

Jak rozróżnić przyczyny ostrej duszności?

Czy duszność jest niebezpieczna? Co może oznaczać? Jak odróżnić coś groźnego od potencjalnie łagodnych problemów z oddychaniem?
  • Duszność, która pojawia się gwałtownie, nagle często z towarzyszącym silnym bólem w klatce piersiowej – może sugerować zatorowość płucną, zawał serca, aspirację ciała obcego albo odmę opłucnową. Wszystkie te stany wymagają pilnej interwencji medycznej.
  • Jeżeli uczucie duszności narasta przez pewien czas (od kilku minut do kilku godzin), a problemom z oddychaniem towarzyszą słyszalne świsty oddechowe – może to sugerować astmę lub na przykład ostrą niewydolność lewokomorową serca. Te stany wymagają interwencji lekarza lub przyjęcia odpowiednich leków np. rozszerzających oskrzela
  • Jeżeli duszność rozwija się w dłuższym okresie w ciągu godzin lub dni, a problemom z oddychaniem towarzyszy gorączka, osłabienie i kaszel lub odkrztuszanie śluzu – wtedy najprawdopodobniej mamy do czynienia z infekcjami dróg oddechowych np. zapaleniem płuc lub oskrzeli.


Objawy, które towarzyszą duszności

Sama duszność rzadko jest jedynym objawem, a dodatkowe symptomy pozwalają na różnicowanie przyczyn problemów z oddychaniem. Duszności mogą towarzyszyć:
  • świst wdechowy tzw. stridor (guz w tchawicy, ciało obce w drogach oddechowych);
  • ból w klatce piersiowej (zawal serca, dławica piersiowa, zatorowość płucna);
  • świsty wydechowe (astma, POChP, niewydolność lewokomorowa);
  • krwioplucie (guz płuca, zatorowość płucna, przewlekłe zapalenie oskrzeli);
  • ból opłucnowy (zapalenie płuc, zatorowość płucna).


Nie ma jednego schematu leczenia duszności i wszystko zależy od przyczyny, dlatego konieczne są konsultacje lekarskie, dokładne badania diagnostyczne i obrazowe w celu wykrycia źródła problemów z oddychaniem. Duszność często jest stanem nagłym i zagrażającym życiu , dlatego jeżeli szybko się nasila, towarzyszy jej ból w klatce piersiowej, osłabienie, krwioplucie oraz inne niepokojące objawy, należy wezwać Zespół Ratownictwa Medycznego (tel. alarmowy 999 lub 112). W innych przypadkach zalecana jest konsultacja u lekarza POZ.

Źródła:

  1. Filip Mejza, duszność, portal mp.pl dla pacjentów (29.03.2017);
  2. Materiały Kliniki Hipertensjologii i Chorób Wewnętrznych PUM, Duszność, portal pum.edu.pl
  3. Lech Panasiuk, Duszność, Borgis - Medycyna Rodzinna 1/2003, s. 20-25;
  4. Steven A. Wahls, Przyczyny i ocena przewlekłej duszności, portal mp.pl medycyna rodzinna (18.05.2015).