Wywołana jest przez krętki Borrelia burgdorferi, które są przenoszone przez kleszcze Ixodes. Obraz tej choroby wiąże się z zajęciem skóry, układu nerwowego, serca, stawów.
W Europie wyróżnia się 4 genogatunki patogenne dla człowieka. Są nimi:
- Borrelia burgdorferi sensu stricto,
- Borrelia garini (neurotropowa),
- Borrelia afzelii,
- Borrelia bavariensis.
Pamiętajmy, że nie jest to jedyna choroba przenoszona przez kleszcze. Innymi są jeszcze kleszczowe zapalenie mózgu, ludzka anaplazmoza, ludzka babeszjoza. Ich częstość wzrasta od wielu lat.
Polska należy do krajów o średnim i wysokim wskaźniku zakażenia kleszczy Ixiodes ricinus przez krętki B. burgdorferi.
W różnych rejonach Polski jest różny wskaźnik zakażenia kleszczy tymi krętkami.
Nie jest tak, że każde ugryzienie przez zakażonego kleszcza spowoduje zarażenie się krętkami. Po pokłuciu przez kleszcza ryzyko zmian miejscowych wynosi 11,4% (Tijsse-Klasen i wsp.) . Tijsse-Klasen i wsp. Ocenili, że ryzyko boreliozy po ukłuciu kleszcza wynosi 1%, inni autorzy (Hofhuis A. i wsp.) oceniają, że ryzyko zachorowania na boreliozę wynosi 2,6%, a gdy kleszcz pozostanie w skórze ponad 4h to sięga 5,2%.
W boreliozie wyróżnia się dwa stadia. Stadium wczesne i późne.
Borelioza wczesna może być zlokalizowana lub rozsiana. Najczęstsza jest postać zlokalizowana. Obejmuje ona rumień wędrujący (Erythrema migrans=EM) i Borrelia lymphoma.
Postać wczesna rozsiana obejmuje rumień wędrujący mnogi, neuroboreliozę wczesną (zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, mózgu, rdzenia, korzeni nerwowych i nerwów obwodowych), boreliozowe ostre zapalenie stawów, ostre zapalenie mięśnia sercowego.
Postać późna obejmuje neuroboreliozę (głównie zapalenie mózgu, rdzenia, opon mózgowo-rdzeniowych, neuropatie obwodowe), ostre zapalenie stawów, przewlekłe zanikowe zapalenie skóry kończyn. Poszczególne postacie omówię dokładniej w kolejnych wpisach.