Endometrioza dotyka 6-15% kobiet w wieku rozrodczym (może występować u nastolatek jak i po menopauzie (3%) gdy dojdzie do reaktywacji ognisk). U kobiet z niepłodnością jej częstość może sięgać nawet 50% (35-50%). Także 50% kobiet z zespołami bólowymi miednicy mniejszej może chorować na endometriozę.
Nie ma jednej teori która wyjaśnilaby etiopatogenezę. Poniżej wymienię najbardziej popularne teorie:
- Teoria transplatacji wskazuje na miesiączkowanie wsteczne. Krew, razem ze złuszczonymi komórkami błony śluzowej dostaje się z jamy macicy poprzez jajowody do jamy otrzewnej (takie miesiączkowanie wsteczne w małym zakresie występuje u większości kobiet, a nie wszystkie chorują na endometriozę)
- Hipoteza efektu immunologicznego- według niej występują zaburzenia immunologicznej eliminacji krwi menstruacyjnej, fragmentów błony śluzowej macicy. Osłabienie funkcji komórek NK.
- Teoria metaplazji- mówi o zdolności przekształcania się komórek innych tkanek np. komórek otrzewnej w komórki błony śluzowej macicy.
Endometriozę dzieli się ze względu na lokalizację (mięsień macicy, jajowodów, inne miejsca w narządach rodnych, poza narządem rodnym) i typ histologiczny (typ śluzowy, otrzewnowy, gruczolakowaty)
Objawy:
Pamiętajcie o tym, że nasilenie objawów nie musi odpowiadać nasileniu choroby.- Najczęściej pacjentki skarżą się na okresowy ból brzucha, który potem przechodzi w ciągły, związany z miesiączką, stosunkiem seksualnym, defekacją czy mikcją.
- Występują plamienia, krwawienia pozamiesiączkowe, które często ją poprzedzają.
- Obfite, nadmierne krwawienie miesiączkowe. Obecne jest także plamienie kontaktowe, gdy np. ognisko znajduje się szyjce macicy.
- Może wystąpić krwiomocz, krwioplucie (gdy ogniska są w płucach) itp.
- Pacjentki mogą się także skarżyć na problemy z dolnym odcinkiem przewodu pokarmowego takie jak: wzdęcia, biegunki, naprzemienne biegunki i zaparcia).
Aby rozpoznać endometriozę należy dokładnie zbadać pacjentkę. W badaniu fizykalnym można zauważyć zmiany na sromie, w pochwie, szyjce macicy. W badaniu dwuręcznym odczuwany będzie ból, ograniczona ruchomość macicy.
W USG można zauważyć torbiele endometrialne, bliski kontakt jajników w stosunku do trzonu macicy. Można wykonać NMR, markery biologiczne (Ca-125 może być podwyższony, ale nie jest on diagnostyczny!). Laparoskopia często stanowi jedyną metodę, która pozwoli rozpoznać endometriozę. W trakcie badania należ pobrać wycinki do badania histopatologicznego.
Leczenie zależy od wieku chorej, zaawansowania, planów prokreacyjnych, obecności zrostów, lokalizacji ognisk oraz reakcji na leczenie. Może być farmakologiczne i/lub chirurgiczne.
Literatura