Najskuteczniejszą formą ochrony przed grypą jest szczepienie. Kiedy warto je wykonać, jakie są wskazania i przeciwwskazania do szczepienia i jakie szczepionki mamy do wyboru?

Chociaż grypa jest powszechną chorobą, nie wolno jej bagatelizować, gdyż może skutkować groźnymi powikłaniami. Medialne doniesienia z początku 2018 roku mówią o 3 milionach zachorowań na grypę w poprzednim sezonie oraz o 7 przypadkach śmiertelnych. W świetle tych faktów 2-tygodniowa nieobecność w pracy wydaje się najmniejszym problemem. Na szczęście można skutecznie zapobiegać infekcji.

Czy warto się szczepić przeciwko grypie?

O grypie szerzej pisaliśmy w poprzednim artykule, gdzie wyjaśnialiśmy różnice pomiędzy grypą a przeziębieniem. Grypa najczęściej atakuje osoby o obniżonej odporności i może doprowadzić do spustoszenia w organizmie. Najskuteczniejszą i rekomendowaną metodą zapobiegania chorobie są szczepienia.

W Polsce dostępne są szczepionki inaktywowane zawierające cząstki wirusa grypy „split” lub powierzchniowe białka wirusa grypy „subunit”. Charakteryzują się około 40-70% skutecznością w zależności od sezonu oraz grupy zaszczepionych, ze względu na dużą zmienność wirusa i liczne odmiany w obrębie typów A i B.

Szczepienia są dobrowolne, ale zalecane zwłaszcza osobom mającym kontakt z pacjentami i potencjalnymi nosicielami. Minimalizują ryzyko infekcji, a jeżeli do niej dojdzie, to ma ona znacznie łagodniejszy i krótszy przebieg oraz jest obarczona mniejszym ryzykiem powikłań.

Wskazania do szczepienia przeciw grypie

  • osoby po przeszczepieniu organu
  • zdrowe dzieci w wieku powyżej 6 m.ż.
  • osoby w wieku ≥ 50 lat; ponieważ w tej grupie znacznie zwiększa się liczba osób
  • należących do grup wysokiego ryzyka
  • dorosłych i dzieci, chorych na przewlekłe choroby układu sercowo naczyniowego, oddechowego (w tym chorych na astmę), choroby nerek, choroby wątroby, choroby neurologiczne, choroby hematologiczne, choroby metaboliczne (w tym chorych na cukrzycę)
  • dorosłych i dzieci z niedoborami odporności (w tym spowodowanymi leczeniem immunosupresyjnym lub zakażeniem HIV)
  • kobiety, które są lub będą w ciąży w trakcie sezonu epidemicznego grypy
  • osoby w wieku 6 m.ż. – 18 lat, leczone przewlekle kwasem acetylosalicylowym, co zwiększa u nich ryzyko wystąpienia zespołu Reye’a w razie zachorowania na grypę
  • pensjonariuszy domów opieki społecznej zakładów opieki zdrowotnej, dla przewlekle chorych bez względu na ich wiek
  • osoby otyłe, u których indeks masy ciała (BMI) wynosi ≥40.


Do głównych przeciwwskazań należą: anafilaktyczna nadwrażliwość na składniki szczepionki, ostre choroby gorączkowe, ostre choroby o umiarkowanym lub ciężkim przebiegu, zespół Guillain-Barré, zwłaszcza jeżeli został stwierdzony po poprzednim szczepieniu.

Jakie szczepionki przeciw grypie?

Każdego roku wprowadzane są do sprzedaży nowe preparaty o składzie przystosowanym do odmiany wirusa panującej w danym sezonie. Oznacza to, że szczepionki z poprzedniego sezonu nie będą skuteczne. W Polsce wyróżniamy dwa główne rodzaje:
  • Szczepionka trójwalentna zawierająca 3 antygeny (2 ze szczepów grypy typu A i 1 ze szczepu grypy B).
  • Szczepionka czterowalentna zawierająca 4 antygeny (3 takie jak w szczepionce trójwalentnej + dodatkowy antygen dla wirusa ze szczepu B).
Zastosowanie szczepionki czterowalentnej podnosi jej skuteczność, a oba rodzaje charakteryzują się takim samym bezpieczeństwem i tolerancją.

Szczepionki przeciwko grypie dostępne są w aptekach, a ich koszt wynosi około 30-60 zł.

Rejestr Medyczny.

Rejestr Medyczny Produktów Leczniczych.

Pacjenci powyżej 65. roku życia mogą otrzymać 50% zniżkę z NFZ. Niektóre przychodnie i szpitale oferują darmowe szczepienia przeciwko grypie dla pacjentów powyżej 65. roku życia. Szczepienie możesz wykonać w Centrum Medycznym w Jabłonce.