Rak piersi należy do najczęstszych nowotworów u kobiet. Każdego roku w Polsce ponad pięć tysięcy pań umiera z jego powodu, a nawet 18 tysięcy dowiaduje się o swojej chorobie. Dane Krajowego Rejestru Nowotworów nie pozostawiają wątpliwości: w ciągu ostatnich 30 lat niemal dwukrotnie zwiększyła się zachorowalność na raka piersi u młodych kobiet w wieku 20-49 lat.
Dlaczego trzeba przeprowadzać samodzielne badanie piersi?
Na raka piersi zaczynają chorować coraz młodsze osoby. Ryzyko zależy od wielu czynników genetycznych i środowiskowych, a szczególnie narażone są panie z mutacją genu BRC1 i BRC2. Niestety na darmowe badania mammograficzne mogą liczyć tylko panie w wieku powyżej 50 lat oraz młodsze, ale objęte programem dla kobiet z grupy ryzyka. Badania USG również nie są darmowe, chyba że istnieje podejrzenie nowotworu lub pacjentka ma w rodzinie historię występowania raka.Pierwszym, odsiewającym i do tego bezpłatnym badaniem, które każda pani powinna przeprowadzać raz w miesiącu, jest samobadanie piersi, pozwalające wykryć wczesne zmiany. Ważne, aby kobiety wyrobiły w sobie nawyk badania piersi.
Ogólne zasady samobadania piersi
Badanie wykonuje się samodzielnie. Zaleca się, aby robić je raz w miesiącu najlepiej tydzień po miesiączce , począwszy od 20. roku życia . Samobadanie powinno być przeprowadzane powoli i dokładnie przed lustrem. Ważne są również okresowe kontrole piersi u lekarza np. podczas wizyty u ginekologa lub internisty.Samobadanie składa się z dwóch etapów:
Etap I: oglądanie piersi przed lustrem
- Podnieś ręce do góry i przyjrzyj się piersiom. Sprawdź przede wszystkim, czy nie ma żadnych zmian w ich kształcie i kolorze. Zwróć uwagę czy skóra nie jest pomarszczona, a brodawki wciągnięte.
- Następnie oprzyj ręce na biodrach i dokonaj takich samych obserwacji. Warto zrobić to również w kilku innych pozycjach np. z opuszczonymi rękami oraz pochylając się do przodu.
- Na koniec ściśnij brodawki i sprawdź, czy nie wycieka z nich żaden płyn.
Etap II: badanie palpacyjne
Można je przeprowadzić na stojąco np. pod prysznicem lub na leżąco na łóżku.
- Stań pod prysznicem lub w innym miejscu, gdzie będziesz mogła swobodnie przeprowadzić badanie. Połóż lewą rękę z tyłu głowy, a prawą na lewej piersi. Trzema palcami zataczaj kółka wokół biustu: najpierw wokół całej piersi, potem mniejsze kręgi w kierunku sutka. Palce przesuwaj również liniowo, próbując wyczuć guzki i inne zmiany. Gdy skontrolujesz jedną pierś, zrób to samo z drugą, stając w analogicznej pozycji.
- Badanie na leżąco należy przeprowadzić na plecach, leżąc płasko. Pod lewym barkiem ułóż poduszkę lub ręcznik zwinięty w rulon, a lewą rękę włóż pod głowę. Następnie trzema środkowymi palcami wykonaj badanie takie samo jak pod prysznicem: koliste, półkoliste i liniowe ruchy. Wyszukuj zgrubień, guzków i niepokojących zmian. Następnie zmień pozycję i wykonaj badanie drugiej piersi.
Źródło: https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Plik:Blausen_0144_BreastSelfExam_3Methods.png
Jeżeli zauważysz następujące objawy, koniecznie zgłoś się do lekarza:
- niepokojące zmiany w wielkości lub kształcie piersi,
- wyczujesz guzek lub zgrubienie,
- brodawka sutkowa będzie wciągnięta,
- zanotujesz wyciek płynu z sutka,
- nastąpi zmiana obrysu sutka,
- pojawią się obrzęki lub nadżerki,
- skóra będzie zaczerwieniona lub przebarwiona,
- zauważysz powiększone węzły chłonne w dole pachowym
Na podstawie badania palpacyjnego i wywiadu, lekarz zleci dodatkowe badania, w tym USG piersi
Pamiętaj: wcześnie wykryty nowotwór ma największą szansę na wyleczenie!
Autor: Jerzy A. Kozłowski
Źródła:
- Zbigniew Wojtasiński, Eksperci: w Polsce wzrasta zachorowalność na raka piersi, PAP/Rynek Zdrowia [dostęp: 12.10.2017], http://www.rynekzdrowia.pl/Serwis-Onkologia/Eksperci-w-Polsce-wzrasta-zachorowalnosc-na-raka-piersi,177318,1013.html
- Aleksandra Sesiuk, Jarosław Gośliński, Jak wykonać badanie piersi i wykryć guza, Portal zwrotnikraka.pl [dostęp: 12.01.2017], https://www.zwrotnikraka.pl/jak-wykonac-badanie-piersi/
- Redakcja poradnikzdrowie.pl, Samobadanie piersi - jak samodzielnie badać piersi?, http://www.poradnikzdrowie.pl/sprawdz-sie/badania/Samobadanie-piersi-jak-samodzielnie-badac-piersi_38119.html